Η ομάδα μελέτης RESOLVE (Residual disease assessment in hematologic malignancies to improve patient-relevant outcomes across Europe) συστάθηκε για την καλύτερη κατανόηση του ρόλου της ελάχιστης μετρήσιμης νόσου (Measurable Residual Disease/ MRD) στη λήψη εξατομικευμένων θεραπευτικών αποφάσεων. Η μελέτη διερευνά κατά πόσο μπορεί να μειωθεί με ασφάλεια η εντατικοποίηση της θεραπείας σε ασθενείς με αρνητική MRD μετά την αρχική θεραπεία, ώστε αφενός να μειωθούν οι άμεσες και μακροπρόθεσμες παρενέργειες από τη θεραπεία και το οικονομικό κόστος, αφετέρου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ασθενείς
Γιατί διεξάγεται η κλινική μελέτη;
Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία
Η Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία (ΟΜΛ) είναι μία κακοήθης αιματολογική νόσος που προσβάλλει τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα του αίματος. Αυτά τα παθολογικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται γρήγορα, συσσωρεύονται στο μυελό των οστών και διαταράσσουν τη φυσιολογική παραγωγή κυττάρων αίματος. Ο χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων, ενώ ο χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων οδηγεί σε αναιμία με συμπτώματα κόπωσης και κακουχίας. Ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων προκαλεί αιμορραγικές εκδηλώσεις. Οι λοιμώξεις αποτελούν την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας για τους ασθενείς με ΟΜΛ, ενώ σε μικρότερο ποσοστό οι σοβαρές αιμορραγίες μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο. Η ΟΜΛ είναι η πιο συχνή μορφή οξείας λευχαιμίας στους ενήλικες. Οι τρέχουσες θεραπευτικές στρατηγικές περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία εφόδου και εδραίωσης, και για ορισμένους ασθενείς, την αλλογενή μεταμόσχευση προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων. Στόχος της θεραπείας εφόδου είναι η επίτευξη πλήρους ύφεσης. Μετά την επίτευξη της ύφεσης, απαιτείται θεραπεία εδραίωσης, με στόχο τη διατήρηση της ύφεσης και την πρόληψη υποτροπής της νόσου.
Οι τρέχουσες θεραπείες συνοδεύονται από παρενέργειες και ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η επιλογή θεραπευτικού σχήματος και η έντασή του για κάθε ασθενή εξαρτάται από την ηλικία, τις συννοσηρότητες, τον τύπο της ΟΜΛ και άλλους παράγοντες. Σύμφωνα με τα τρέχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα, ορισμένοι ασθενείς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της νόσου μπορεί να μην χρειάζονται την πιο εντατική θεραπεία, όπως την αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων. Συνεπώς, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να ταυτοποιηθούν οι ασθενείς αυτοί, ώστε να μειωθεί η ένταση της θεραπείας και οι συνέπειές της.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας λευχαιμίας, προτείνεται ο έλεγχος της MRD με κυτταρομετρία ροής. Η ελάχιστη μετρήσιμη νόσος περιγράφει την παρουσία πολύ μικρού αριθμού λευχαιμικών κυττάρων μετά από θεραπεία, η οποία δεν ανιχνεύεται με τις συμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις, αλλά μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο υποτροπής.
Αν και η κυτταρομετρία ροής χρησιμοποιείται ευρέως για τη διάγνωση της λευχαιμίας και των υποτύπων της, καθώς και για τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων, παραμένει ανοιχτή η συζήτηση για το πώς τα αποτελέσματα MRD μέσω κυτταρομετρίας ροής μπορούν να καθορίσουν τις θεραπευτικές αποφάσεις μετά την αρχική θεραπεία στους ασθενείς με ΟΜΛ. Τα αυξανόμενα δεδομένα υποδεικνύουν ότι οι ασθενείς με ΟΜΛ ενδιάμεσου κινδύνου κατά ELN και με αρνητική MRD —δηλαδή, με νόσο κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο ανίχνευσης μετά την αρχική θεραπεία— μπορεί να διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο υποτροπής. Θεωρούμε ότι η ένταση της θεραπείας μπορεί να μειωθεί με ασφάλεια για αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι θα αντιμετωπίζονται με χημειοθεραπεία και όχι με αλλογενή μεταμόσχευση προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων στην πρώτη πλήρη ύφεση. Αυτό αναμένεται να μειώσει τόσο τις άμεσες όσο και τις απώτερες παρενέργειες από τη θεραπεία, το οικονομικό κόστος και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα αποδείξουν την αποτελεσματικότητα της μείωσης της έντασης της θεραπείας σε ασθενείς με ΟΜΛ ενδιάμεσου κινδύνου με αρνητική MRD, σε πραγματικές συνθήκες. Κύριος στόχος είναι να αποδειχθεί ότι η συνολική επιβίωση με χημειοθεραπεία θα είναι συγκρίσιμη με εκείνη που επιτυγχάνεται μέσω της αλλογενούς μεταμόσχευσης προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων.
Χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία
Η Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία (ΧΛΛ) και το Λέμφωμα από Μικρά Λεμφοκύτταρα (ΛΜΛ) είναι ένας τύπος καρκίνου του αίματος που προσβάλλει τα κύτταρα του λεμφικού συστήματος. Στην ΧΛΛ/ΛΜΛ, τα λεμφοκύτταρα υφίστανται κακοήθη εξαλλαγή και αυξάνουν ανεξέλεγκτα. Η ΧΛΛ/ΛΜΛ είναι η πιο συχνή μορφή λευχαιμίας των ενηλίκων στον δυτικό κόσμο, η διαμεση ηλικία εμφάνισης της είναι τα 72 έτη και προσβάλλει περισσότερα από 41.000άτομα ετησίως στην Ευρώπη. Κατά τη χρονική στιγμή της διάγνωσης, οι περισσότεροι ασθενείς με ΧΛΛ/ΛΜΛ δεν χρειάζονται θεραπεία. Ωστόσο, η ανάγκη για θεραπεία μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών. Έτσι, οι ασθενείς με ΧΛΛ παρακολουθούνται διαβίου. Όταν η νόσος εξελίσσεται, για παράδειγμα με διόγκωση των λεμφαδένων ή του σπλήνα,αναιμία ή χαμηλές τιμές αιμοπεταλίων, οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν στοχευτικές θεραπείες με αναστολείς της BTK, αναστολείς τηςBCL2 και μονοκλωνικά αντισώματα εναντίον του CD20.
Οι αναστολείς της BTK λειτουργούν όπως η κλειδαριά και το κλειδί, διακόπτοντας τα σήματα που βοηθούν τα λευχαιμικά κύτταρα να αναπτυχθούν.Οι αναστολείς της BCL2 αναστέλλουν την ομώνυμη πρωτεΐνη που βοηθά τα λευχαιμικά κύτταρα να επιβιώσουν, διευκολύνοντας έτσι τον οργανισμό να καταπολεμήσει τη νόσο. Τα αντι-CD20 μονοκλωνικά αντισώματα δρουν επισημαίνοντας τα λευχαιμικά κύτταρα και βοηθώντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα να τα εντοπίσει και να τους επιτεθεί. Αυτά τα φάρμακα αποτελούν μέρος των νεότερων και αποτελεσματικών θεραπειών για την ΧΛΛ/ΛΜΛ. Είναι γενικά ασφαλή, αλλά εξακολουθούν να συνοδεύονται από κάποιες σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες, π.χ. διάρροια, κόπωση, λοιμώξεις, αιμορραγία,καρδιαγγειακές επιπλοκές και άλλες. Εκτός από τον αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, επιφέρουν επίσης οικονομική επιβάρυνση στο σύστημα υγείας.
Η ΧΛΛ/ΛΜΛ παρουσιάζει εξαιρετικά ποικίλη κλινική πορεία: ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μην χρειαστούν ποτέ θεραπεία, ενώ άλλοι εκδηλώνουν μία επιθετική μορφή της νόσου με συχνές υποτροπές. Οι ασθενείς που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία υποδηλώνουν εξέλιξη της νόσου απαιτούν θεραπεία, ενώ οι ασυμπτωματικοί ασθενείς με χαμηλό φορτίο νόσου συνήθως παρακολουθούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Οι διαθέσιμες θεραπείες στη ΧΛΛ χορηγούνται είτε έως την εξέλιξη της νόσου ή την εκδήλωση μη αποδεκτής τοξικότητας (η μονοθεραπεία με αναστολείςBTK) είτε για καθορισμένη διάρκεια (όπως ο συνδυασμός αναστολέα BCL2 με αντί-CD20 μονοκλωνικό αντίσωμα ή ο συνδυασμός αναστολέων BCL2 και BTK). Η μετρήσιμη υπολειπόμενη νόσος (ΜΥΝ) αναφέρεται στην παρουσία ενός πολύ μικρού αριθμού λευχαιμικών κυττάρων στο σώμα μετά από μια θεραπεία, τα οποία δεν μπορεί να ανιχνευθούν με τις συμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις, αλλά πιθανώς να επηρεάζει τον κίνδυνο υποτροπής. Ενώ η ΜΥΝ χρησιμοποιείται ήδη ευρέως στην παρακολούθηση ασθενών με ορισμένους τύπους λευχαιμίας μετά τη θεραπεία, παραμένει υπό συζήτηση το πώς τα αποτελέσματα της ΜΥΝ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθοδηγήσουν τη λήψη των θεραπευτικών αποφάσεων σε ασθενείς με ΧΛΛ/ΛΜΛ. Ολοένα και περισσότερα δεδομένα υποστηρίζουν την άποψη ότι οι ασθενείς με ΧΛΛ/ΛΜΛ και μη ανιχνεύσιμη ΜΥΝ (αΜΥΝ) – δηλαδή, εκείνοι με υπολειπόμενη νόσο κάτω από ένα ορισμένο όριο ανίχνευσης μετά την αρχική θεραπεία – μπορεί να διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο υποτροπής, ακόμη και χωρίς παρατεταμένη θεραπεία. Η μελέτη RESOLVE θα αξιολογήσει κατά πόσον η μικρότερη διάρκεια θεραπείας σε ασθενείς χωρίς υπολειπόμενη νόσο (αΜΥΝ) συνοδεύεται από λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες χωρίς όμως να υπολείπεται σε αποτελεσματικότητα.
Εάν ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε, επικοινωνήστε με ένα δοκιμαστικό κέντρο κοντά σας.
Συμμετέχοντες τόποι δοκιμών
Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία
Augsburg – Universitätsklinik
Dept. Hematology/Oncology
Stenglinstr. 2, 86156 Augsburg
Berlin – Charité
Dept. Hematology/Oncology
Augustenburger Platz 1, 13353 Berlin
Braunschweig- Städt. Klinikum
Dept. Hematology/Oncology
Freisestr. 9/10, 38118 Braunschweig
Dresden – Universitätskrankenhaus
Dept. Hematology/Oncology
Fiedlerstraße 19, 1307 Dresden
Erfurt – Helios Klinikum
Dept. Hematology/Oncology
Nordhäuser Straße 74, 99089 Erfurt
Essen – Universitätsklinik
Dept. Hematology/Oncology
Hufelandstraße 55, 45147 Essen
Frankfurt – Universitätsklinik
Dept. Hematology/Oncology
Theodor-Stern-Kai 7, 60590 Frankfurt
Greifswald- Universitätsmedizin
Dept. Hematology/Oncology
Sauerbruchstr. , 17475 Greifswald
Halle – Universitätsklinikum
Dept. Hematology/Oncology
Ernst-Grube-Str. 40, 6120 Halle
Hamburg-Eppendorf- Universitätsklinikum
Dept. Hematology/Oncology
MARTINISTRASSE 52, Campus Forschung N27, 20246 Hamburg
Hannover- Medizinische Hochschule
Dept. Hematology/Oncology
Carl-Neuberg-Str. 1, 30625 Hannover
Kiel – Universitätsklinik Schleswig-Holstein
Dept. Hematology/Oncology
Arnold-Heller-Straße 3, 24105 Kiel
Köln- Universitätsklinik
Dept. Hematology/Oncology
Kerpener Str. 62, 50937 Köln
Leipzig – Universitätsklinikum
Dept. Hematology/Oncology
Liebigstr. 20, 04103 Leipzig
Magdeburg – Universitätsklinikum
Dept. Hematology/Oncology
Leipziger Str. 44, 39120 Magedburg
München- LMU Universitätsklinik
Dept. Hematology/Oncology
Marchioninistr. 15, 81377 München
Münster – Universitätsklinikum
Dept. Hematology/Oncology
Albert-Schweitzer-Straße 33, 48149 Münster
Regensburg – Universitätsklinikum
Dept. Acute leukaemia, stem cell transplantation and immunotherapy
Franz-Josef-Strauß-Allee 11, 93053 Regensburg
Rostock – Universitätsmedizin
Dept. Hematology/Oncology
Ernst-Heydemann-Str. 6, 18057 Rostock
Schwerin – Helios Klinikum
Dept. Hematology/Oncology
Wismarsche Straße 393 – 397, 19055 Schwerin
Tübingen- Universität
Dept. Hematology/Oncology
Ottfried-Müller-Str. 10, 72076 Tübingen
Ulm – Universität
Dept. Hematology/Oncology
Albert-Einstein-Allee 23, 89081 Ulm
Gdansk – Medical University – University Medical Center
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Smoluchowskiego 17, 80-214 Gdansk
Gliwice – National Research Institute
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44-101 Gliwice
Lodz – Medical University
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Pabianicka 62, 93-513 Łódź
Katowice – Silesian Medical University
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Dąbrowskiego 25, 40-032 Katowice
Krakow – Jagiellonian University
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Jakubowskiego 2, Krakow
Poznan – Medical University
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Szamarzewskiego 82/84, 60-569 Poznan
Warszawa – Institute of Hematology and Transfusion Medicine
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Indiry Gandhi 14 02-776 Warszawa
Warszawa – Medical University of Warsaw
Dept. Hematology/Oncology
Ul. Banacha 1A, Warszawa
Wroclaw – Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu, Klinika Hematologii
Dept. Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku
ul. Wybrzeże L. Pasteura 4, 50-367 Wrocław
Athens – Evanggelismos Hospital
Athens – Attikon University General Hospital
Athens – Laikon Hospital
Thessaloniki – G. Papanikolaou Hospital
Haifa – Rambam Medical Center
Dr. Avi Friech
email: a_frisch@rambam.health.gov.il
Haifa – Beni Zion Medical Center
Prof. Tamar Tadmor
email: tamar.tadmor@b-zion.org.il
Jerusalem – Hadassah medical Center
Dr. Boaz Nahmias
email: Boazn@hadassah.org.il
Jerusalem – Shaare Zedek medical center
Prof. Yishai Ofran
email: yofran@szmc.org.il
Petach Tikvah –Rabin medical center – Beilinson
Prof. Ofir Wolach
email: ofirw@clalit.org.il
Tel Aviv –Sourasky medical center – Ichilov
Dr. Yakir Moshe
email: yakirm@tlvmc.gov.il
Latina – OSPEDALE SANTA MARIA GORETTI
Dept. UOC EMATOLOGIA
Meldola – I.R.S.T. SRL IRCCS
Dept. SC ONCOLOGIA MEDICA
Milano – ASST GRANDE OSPEDALE METROPOLITANO NIGUARDA
Dept. SC EMATOLOGIA
Modena – AOU DI MODENA
Dept. SC EMATOLOGIA
Palermo -AO OSPEDALI RIUNITI VILLA SOFIA CERVELLO
Dept. UO EMATOLOGIA AD INDIRIZZO ONCOLOGICO
Perugia – OSPEDALE S. MARIA DELLA MISERICORDIA
Dept. EMATOLOGIA E TRAPIANTO MIDOLLO OSSEO
Pescara – ASL PESCARA, PRESIDIO OSPEDALIERO ‘SPIRITO SANTO’
Dept. UOC EMATOLOGIA CLINICA
Roma – UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI ROMA “SAPIENZA”
Dept. U.O.C. EMATOLOGIA
Roma – AOU POLICLINICO TOR VERGATA
UOC TRAPIANTO CELLULE STAMINALI
Bordeaux – CHU – Hôpital Haut Leveque
Département d’Hématologie
Grenoble – CHU de Grenoble
Département d’Hématologie
Rennes – CHU – Hôpital Pontchaillou
Département d’Hématologie
Toulouse – IUCT Oncopole
Département d’Hématologie
Χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία
Köln- Universitätsklinik
50924 Köln
Paderborn – Brüderkrankenhaus
Husener Str. 46, 33098 Paderborn
Rostock – Universitätsmedizin
Ernst-Heydemann-Str. 6, 18057 Rostock
Kiel Universitätsklinikum Schleswig Holstein Campus
Campus Kiel – Arnold-Heller-Straße 3, 24105 Kiel
Halle – Universitätsklinikum Halle
Erfurt Helios Klinikum
München –Klinik Schwabing
Gliwice -Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej – Curie, Państwowy Instytut Badawczy Oddział w Gliwicach
Klinika Transplantacji Szpiku i Onkohematologi
ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44 – 102 Gliwice
Lodz – Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi, Oddział – Klinika Hematologii.
Hematologii i Transplantologii
UL, Ciolkowskiego 2, 93-510 Lodz
Lublin Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku, ul.
Klinika Staszica 11 20-081 Lublin
Warszaw – Centralny Szpital Kliniczny Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Klinika Hematologii/Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
ul. Banacha 1A, 02 – 097 Warszawa
Wroclaw Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu, Klinika Hematologii
Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku
ul. Wybrzeże L. Pasteura 4, 50-367 Wrocław
Alexandroupoulis – University
Athens – University of Athens
Ioannina – University
Thessaloniki – G. Papanikolaou Hospital
Thessaloniki – AHEPA Hospital
Haifa – Rambam Medical Center
Dr. Riva Fineman
email: r_fineman@rambam.health.gov.il
Haifa – Beni Zion Medical Center
Prof. Tamar Tadmor
email: tamar.tadmor@b-zion.org.il
Jerusalem – Hadassah Medical Center
Prof. Netta Goldshimt
email: neta@hadassah.org.il
Jerusalem – Shaare Zedek medical center
Prof. Yishai Ofran
email: yofran@szmc.org.il
Petach Tikvah – Rabin medical center – Beilinson
Tel Aviv – Sourasky medical center – Ichilov
Prof. Yair Herishanu
email: yairh@tlvmc.gov.il
Kfar Saba –Meir medical center
Dr. Gilad Itchaki
email: giladi@clalit.org.il
Milano – Ospedale San Raffaele
Novara – AOU MAGGIORE DELLA CARITA’ DI NOVARA
Padova – AOU DI PADOVA
UO EMATOLOGIA
Perugia – OSPEDALE S. MARIA DELLA MISERICORDIA
Dept. EMATOLOGIA E TRAPIANTO MIDOLLO OSSEO
Pescara – ASL PESCARA, PRESIDIO OSPEDALIERO ‘SPIRITO SANTO’
Dept. UOC EMATOLOGIA CLINICA
Grenoble – CHU de Grenoble
Département d’Hématologie
Nantes – CHU – Hôtel Dieu
Département d’Hématologie
Rennes – CHU – Hôpital Pontchaillou
Département d’Hématologie
Toulouse – IUCT Oncopole
Département d’Hématologie